Vitamina D është e rëndësishme për shumë funksione në trupin tuaj dhe jo vetëm për shëndetin tuaj të eshtrave.
Ndërsa pandemia e koronavirusit vazhdon të zgjasë mbylljet, karantinimet dhe masat për distancimin shoqëror – shumë njerëz po pyesin se si të qëndrojnë shëndetshëm. Ju e dini që distancimi social, të punosh nga shtëpia dhe të qëndrosh brenda në përgjithësi është një mënyrë e mirë për të mbrojtur veten – por a ka masa të tjera që mund të marrësh?
Nxitja e sistemit tuaj imunitar është një nga gjërat më të mira që mund të bëni, sepse është mbrojtja kyersore e trupit tuaj kur bëhet fjalë për luftimin e një virusi. Edhe nëse jeni të ekspozuar ndaj një virusi, koronavirusi ose të tjerët, nëse sistemi juaj imunitar është i fortë, ju keni gjasa më të mira për të mos u sëmurur. Vitamina C është një zgjedhje popullore për mbështetjen e imunitetit, por edhe një tjetër lëndë ushqyese kryesore për sistemin tuaj imunitar është vitamina D. Sikurqë citohet si vitaminë për eshtrat e forta, vitamina D në të vërtetë bën shumë më tepër për trupin tuaj – përfshirë mbështetjen e sistemit tuaj imunitar.
Studimet sugjerojnë që vitamina D mund të ndihmojë në parandalimin e infeksioneve të frymëmarrjes ose të zvogëlojë ashpërsinë e tyre, veçanërisht nëse keni mungesë. Nuk është e evidentuar se si saktësisht mund t’ju mbrojë nga koronavirusi, por disa ekspertë mjekësorë rekomandojnë të merrni një suplement të vitaminës D për të ndihmuar në forcimin e sistemit tuaj imunitar.
Më poshtë Jacyln Tolentino një mjeke në Parsley Health në Los Angeles, shpjegon se si funksionon vitamina D, si ta merrni sa duhet, çfarë ndodh kur keni mungesë të saj dhe nëse mund të ndihmojë në mbrojtjen e sistemit tuaj imunitar.
Pse është e rëndësishme vitamina D?
Vitamina D është unike sepse është një nga vetëm dy vitaminat që trupi juaj mund të prodhojë vetë (tjetra është vitamina K), dhe mund ta merrni edhe nga burime të tjera si ushqimi ose suplementet. Është gjithashtu një hormon që rregullon teknikisht sa kalcium ka në gjakun tuaj. Për dallim nga vitaminat e tjera, kërkon konvertim në mëlçi dhe veshkë për ta bërë atë një hormon aktiv. “Vitamina D është një vitaminë e tretshme në yndyrë që trupat tanë përdorin për të përthithur dhe mirëmbajtur nivelin e shëndetshëm të kalciumit dhe fosforit, të cilat janë të domosdoshme për t’i rritur dhe mirëmbajtur eshtrat tona,” thotë Tolentino.
Me siguri keni dëgjuar se vitamina D është e rëndësishme për eshtrat tuaja, por ajo gjithashtu mbështet trupin tuaj edhe në mënyra të tjera. “Ndërsa ne përgjithësisht shoqërojmë vitaminën D me shëndetin muskulor, ajo në të vërtetë ka disa funksione në trup, përfshirë rolin që luan në funksionin imunitar dhe uljen e inflamacionit, “thotë Tolentino.
Vitamina D dhe shëndeti imunitar
Hulumtimet tregojnë se vitamina D luan një rol të rëndësishëm në funksionimin e imunitetit, dhe një mungesë e saj tregohet se rrit ndjeshmërinë tuaj ndaj infeksioneve. “Disa studime kanë treguar që mungesa e vitaminës D është e lidhur edhe me rrezik më të madh të vetë-raportuarve të infeksioneve të traktit të sipërm respirator”, thotë Tolentino. Më tej, “nivelet e ulëta me serid të kalcidiolit [një formë e vitaminës D] shoqërohen gjithashtu me ndjeshmëri më të lartë ndaj infeksioneve si tuberkulozi, gripi dhe infeksionet virale të traktit të sipërm respirator”, thotë Tolentino.
Një nga funksionet kryesore të vitaminës D është të ndihmojë në aktivizimin e qelizave T, që janë “qelizat vrasëse” në trup. Qelizat T në të vërtetë zbulojnë dhe shkatërrojnë patogjenët e huaj – si viruset. “Kjo e bën vitaminën D veçanërisht të rëndësishme për mirëmbajtjen e një sistemi funksionues imunitar që është i aftë të luftojë kundër patogjenëve të huaj,” thotë Tolentino.
Është e rëndësishme të dini se megjithëse koronavirusi ndikon në sistemin e frymëmarrjes, studiuesit dhe mjekët dinë shumë pak për të në këtë kohë. Mënyrat më të mira për të zvogëluar rrezikun tuaj për t’u infektuar nga koronavirusi është të ndiqni udhëzimet e autoriteteve për kontrollin e sëmundjeve dhe OBSH-së, ato që thonë zyrtarët tuaj lokal dhe të kujdeseni për shëndetin tuaj sa më shumë që mundeni. Vitamina D njihet se ndihmon sistemin imunitar, i cili është premtues për mbrojtjen tuaj nga shumë lloje të ndryshme të sëmundjeve.
Si të merrni mjaftueshëm vitaminë D
Që nga viti 2014, ekspertët parashikuan që rreth 1 miliardë njerëz në të gjithë botën kanë nivele të ulëta të vitaminës D, ose një mungësë, duke e bërë atë një nga mungesat më të zakonshme të vitaminave. Nëse dyshoni se keni nivel të ulët të vitaminës D, duhet të kërkoni mjekun tuaj për një test. Në këtë mënyrë mund të siguroheni që po plotësoni nivelet e duhura nëse keni nevojë për më shumë. Gjithmonë pyesni mjekun tuaj përpara se të filloni një shtesë të re.
Rekomandimi për vitaminën D për të rriturit është midis 600-800 IU, megjithëse ky numër është i diskutueshëm për shkencën dhe komunitetin mjekësor.
Ekzistojnë tre mënyra për të marrë vitaminë D: përmes ushqimit (pasi që natyrisht ndodhet në disa ushqime), nga ekspozimi i drejtpërdrejtë i diellit në lëkurën tuaj dhe përmes shtesave.
Burimet ushqimore të vitaminës D
“Vitamina D natyrisht paraqitet në të verdhën e vezëve, mëlçinë e viçit, peshqit yndyror si salmoni, tuna ose sardelet dhe vajrat e mëlçisë së peshkut. Për fat të keq, vitamina D nuk ndodhet në mënyrë të natyrshme në shumë ushqime të tjera, kjo është arsyeja pse disa ushqime kanë shtuar vitaminën D tek to. Vitamina D për shembull u shtohet drithërave, qumështit dhe lëngut të portokallit”, thotë Tolentino.
Edhe pse mund të merrni vitaminë D nga ushqimi, është e vështirë të merrni mjaftueshëm nga ai burim më vete pasi që sasia e vitaminës D në shumicën e ushqimeve është mjaft e vogël. “Nuk është aq e lehtë për të marrë konsumimin tuaj të rekomanduar ditor të vitaminës D përmes ushqimit. Ne thjesht nuk po hamë sasi të mëdha të shumicës së këtyre ushqimeve. Sa mëlçi viçi ose sardele po hani realisht çdo ditë?” shprehet Tolentino.
Ekspozimi ndaj dritës së diellit dhe vitamina D
Vitamina D është e lidhur me diellin për një arsye – trupi juaj mund të prodhojë vetë vitaminën D kur ekspozoni lëkurën tuaj në diell për një periudhë kohe. Rreth 15 minuta ekspozimit të diellit në ditë është ajo kohë që shumë ekspertë thonë se është e mjaftueshme për të bërë vitaminë D. Kjo do të thotë që ju duhet të keni një sipërfaqe të mirë të lëkurës të zbuluar nga veshja ose kremi i diellit (si krahët dhe këmbët tuaja) pasi ato gjëra pengojnë prodhimin e vitaminës D , sipas Tolentinos.
Sa rreze dielli duhet të merrni është gjithashtu pak e komplikuar. “Rrezatimi UVB nga dielli shkakton sintezën e vitaminës D në trupin tonë, por ka shumë faktorë që duhet të merren parasysh këtu”, thotë Tolentino
Ajo vazhdon, “Aty ku jetoni (vendndodhja juaj gjeografike), përdorimi i kremit mbrojtës, mbulimi me rroba dhe sasia e melaninës në lëkurën tuaj, të gjitha mund të ndikojnë në përthithjen e vitaminës D. Kjo e bën vërtet të vështirë të siguroni udhëzime të përgjithësuar mbi sasinë e duhur të ekspozimit ndaj diellit. Mund të jetë një kohë e mjaftueshme ose e shëndetshme në diell pa mbrojtje nga dielli për një person, por mund të mos jetë e këshillueshme për një person tjetër. “
Suplementet e vitaminës D
Për shkak se është e vështirë të merrni mjaftueshëm vitaminë D nga ushqimi, dhe ju mund të kaloni pjesën më të madhe të kohës tuaj brenda, shumë njerëz duhet të plotësojnë këto mungesa me shtesa për të marrë mjaftueshëm vitaminë D.
“Plotësimi i vitaminës D me shtesa mund të jetë zgjidhja më praktike për shumë njerëz, veçanërisht nëse jetoni në gjysmën veriore të vendit (llartësi mbi paralelen e 37 në veri), ju është këshilluar që të mos dilni në diell për periudha të gjata kohe, veçanërisht pa mbrojtje nga dielli për shkak të rrezikut nga kanceri i lëkurës, ose të keni një dietë që mungon në ushqimet e listuara më lart, “thotë Tolentino.
Ju mund të gjeni vitaminë D në shumë lloje të ndryshme të suplementeve, përfshirë multivitamina dhe kapsula të vitaminës D. “Shtojcat e vitaminës D zakonisht vijnë në dy forma – D3 dhe D2. D2 është një formë që rrjedh nga bimët dhe është forma që shpesh gjendet në ushqime të fortifikuara. D3 është vitamina D e prodhuar në mënyrë natyrale nga trupat tanë dhe është lloji që gjendet në burimet shtazore , “Thotë Tolentino.
Tolentino preferon D3 me vitaminë K2, pasi ajo thotë se K2 funksionon në mënyrë sinergjike me D3. “Hulumtimi sugjeron që vitamina D3 (lloji i vitaminës D që prodhohet në menyrë natyrale në trupin e njeriut) ka tendencë të rrisë më shumë përqendrimet e gjakut dhe t’i ruajë ato nivele për një periudhë më të gjatë kohore.” Ajo gjithashtu thotë se një vitaminë D e lëngshme në një formë tretësire që përfshin yndyrën (si vaji i arrës së kokosit ose MCT) mund të jetë e dobishme pasi që një shtesë e lëngshme mund të merret nën gjuhë, gjë që shpejton thithjen. Meqenëse vitamina D është e tretshme në yndyrë, marrja e saj me një burim yndyre ndihmon trupin gjithashtu ta pranojë atë më mirë.
Çfarë mund të ndodhë nëse keni mungesë të vitaminës D
Mungesa e vitaminës D mund të nënkuptojnë se sistemi juaj imunitar është më i prekshëm, por ekzistojnë edhe disa kushte të tjera të rëndësishme për të ditur gjithashtu.
“Mungesa e rëndë e vitaminës D mund të çojë në një gjendje që quhet rakit tek fëmijët dhe osteomalacia tek të rriturit. Osteomalacia është zbutja dhe dobësimi i kockave, dhe simptomat përfshijnë dhimbje të nyjeve dhe kockave, dobësi të muskujve, vështirësi në ecje dhe kocka që thyhen lehtësisht,” Thotë Tolentino.
Një lidhje tjetër që shkencëtarët po hulumtojnë është lidhja midis çrregullimeve të humorit dhe mungesës së vitaminës D. Shumë studime kanë parë në mënyrë specifike rrezikun e depresionit, si një studim që gjeti një lidhje midis mungesës së vitaminës D dhe rrezikut për depresion tek të moshuarit. Në një studim tjetër, të rriturve me depresion u dha plotësim i vitaminës D dhe kjo ndihmoi në përmirësimin e simptomave në shumë prej tyre.
Mbikonsumimi i vitaminës D
Është e rëndësishme të mos e teproni me suplemente të vitaminës D pasi marrja e sasive të pasigurta të saj mund të ketë efekte negative në shëndetin tuaj, si probleme në veshka, gurë në veshka ose hiperkalcemi, një gjendje toksike ku ka shumë kalcium në gjak. Në përgjithësi, marrja e më shumë se 4,000 IU në ditë konsiderohet shumë.
Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të bisedoni me mjekun tuaj përpara se të merrni një shtesë, dhe gjithashtu të kërkoni një test. Nëse mendoni se merrni sasi të mirë rreze dielli, hani rregullisht ushqime me vitaminë D dhe nivelet tuaja janë të shëndetshme, mjeku juaj ka të ngjarë të thotë që nuk keni nevojë për ndonjë shtesë.
Tekstin origjinal e gjeni tek: https://www.cnet.com/how-to/the-surprising-role-vitamin-d-plays-in-your-immune-health/
